Przemoc w rodzinie jest zawsze złożonym i trudnym do rozwiązania problemem. Przerywanie cyklu przemocy w rodzinie może być szczególnie trudne, ale jest możliwe. Wymaga ciężkiej pracy i determinacji szczególnie ze strony ofiary.
Cykl przemocy domowej
Amerykańska psycholog Lenora E. Walker, na co dzień pracująca z kobietami, które zostały ofiarami agresji ze strony współpartnera, zauważyła pewne powtarzające się w ich związkach zachowania. Podzieliła je na trzy fazy:
- Faza narastania napięcia
- Faza ostrej agresji
- Faza miodowego miesiąca
Faza narastania napięcia
Faza narastania napięcia (agresji) jest pierwszą fazą cyklu przemocy domowej. W tej fazie ofiara przemocy może doświadczać sarkastycznych uwag, bezpodstawnego denerwowania się i nacisku ze strony sprawcy. Partner staje się drażliwy, każdy drobiazg może wyprowadzić go z równowagi. Jest ciągle poirytowany, a swoją frustrację wyładowuje na partnerce. Krytykuje ją bez powodu, poniża i obraża. Przykładem może być “Gdzie jest pilot od telewizora? Nie nadajesz się do niczego, bo nawet pilota nie umiesz odłożyć na swoje miejsce. Znajdź go, natychmiast, bo nie ręczę za siebie.”
Jaka jest reakcja ze strony partnerki? Najczęściej stara się naprawić sytuację najlepiej i najszybciej jak to możliwe. Przeprasza partnera i robi wszystko, aby tylko go bardziej nie zdenerwować i nie doprowadzić do wybuchu większej agresji. Tłumaczy sobie, dlaczego doszło do takiej sytuacji: bo był zmęczony, coś go w pracy zdenerwowało, za dużo wypił itp. U kobiet dochodzi w tej fazie do objawów psychosomatycznych: bólów brzucha, bezsenności, bólu głowy itp.
Faza ostrej przemocy
Faza ostrej przemocy jest okresem, w którym nasilenie i częstotliwość aktów agresji zaczyna się zwiększać. Właśnie w tym momencie partner daje upust nagromadzonym emocjom. Niestety, zamiast wyżyć się w sporcie – pobiegać, boksować worek treningowy itp., wyładowuje złość na partnerce. To właśnie w tej fazie dochodzi do najpoważniejszych incydentów przemocy. Dochodzi do wybuchów złości czasem za najbardziej błahe rzeczy, takie jak przykładowa “za słona zupa”. Ofiara w takim wypadku zwiększa swoje wysiłki, aby uspokoić partnera, a tym samym ochronić siebie i często również dzieci przed brutalnymi atakami nie tylko słownymi, ale niestety też przed napaścią fizyczną, albo też biernie czeka na koniec wybuchu agresji i poddaje się razom agresora z myślą, że jak będzie spokojna i potulna koszmar szybciej się skończy i czuje wstyd i obwinia siebie za zaistniałą sytuację.
Faza miodowego miesiąca w agresji
Kiedy agresor da upust swoim emocjom, zaczyna zdawać sobie sprawę, że przekroczył pewne granice, zaczyna przepraszać i okazuje skruchę. Jego zachowanie obraca się o 180o. Okazuje ciepło, miłość i szacunek dla swojej wybranki serca i wobec dzieci. Obiecuje, że jego wybuch złości nigdy się nie powtórzy, a partnerka mu wierzy, że niedawny akt przemocy z jego strony był tylko incydentem i to był ostatni raz. Życie w domu znowu jest sielanką. Kobieta widzi partnera takiego, jakiego chce, żeby był: czuły, kochający i dbający o rodzinę. Nic bardziej mylnego! Kiedy mija faza miodowego miesiąca znowu cykl przemocy zaczyna się od początku.
Przerwanie cyklu przemocy w rodzinie
Cykle przemocy w rodzinie mogą trwać przez wiele lat, z tym że najczęściej faza miodowego miesiąca jest coraz krótsza, a wydłuża się faza narastania napięcia lub ostrej przemocy. Co zrobić, aby przerwać ten dramatyczny cykl agresji? Najważniejsze jest to, aby ofiara uświadomiła sobie, że to jest przemoc, która sama z siebie się nie skończy. Agresor musi jak najszybciej zostać odizolowany od rodziny. Może to zrobić policja, o czym pisaliśmy w artykule „Zwiększone uprawnienia policji”, a ofiara musi udać się po pomoc, przede wszystkim lekarską i psychologiczną.
Rola świadka w przerywaniu cyklu przemocy domowej
Jeżeli jesteś świadkiem, przyjacielem, rodziną ofiary, pomóż – udziel schronienia, jeżeli zajdzie taka potrzeba zapewnij środki materialne, a przede wszystkim udziel wparcia emocjonalnego. To pomoże przetrwać najgorszy czas. O innych działaniach, jakie możesz podjąć w celu przerwania cyklu przemocy piszemy w artykule „Świadkowie przemocy”.
Gdzie udać się po pomoc?
- Policja – 997
- Numer alarmowy – 112
- Infolinia Niebieskiej Karty – 800 120 002
- Sąd rodzinny – napisz list lub e – mail; opisz kto się nad kim znęca
- Ośrodki Pomocy Społecznej – właściwe w miejscu zamieszkania
- Komitet Ochrony Praw Dziecka – 22 626 94 19,
- Telefon dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci – 800 100 100,
- Najbliższy ośrodek pomocy społecznej,
- Można wysłać (także anonimowo) list do najbliższego sądu czy prokuratury z dokładnym opisem sytuacji.”
- TELEFON INTERWENCYJNY CENTRUM PRAW KOBIET – 600 070 717
- OGÓLNOPOLSKIE POGOTOWIE DLA OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE “NIEBIESKA LINIA” – 116 123″
- Policyjny Telefonu Zaufania dla Osób Dotkniętych Przemocą w Rodzinie (tel. 800 120 226, czynny w dni robocze w godzinach 09:30-15:30) Obsługiwanego przez policjantów z Biura Prewencji KGP